Depo Nedir?
·
Depo, katma
değer üretilen bir merkezdir. Sevk zamanlarının kısaltılması ve müşteri sipariş
sürelerinin azaltılmasında yüksek katkı sağlar.
·
Depo,
profesyonel bir bakış açısı ve sistemli çalışmayı gerektirir.
·
Depo
teknolojileri, ekipman tercihleri ve kullanımı uzmanlık gerektirir.
·
Depo, envanter
yönetimine nasıl baktığınız ile doğru orantılıdır.
·
Depo, depo
müdüründen, forklift operatörüne, sevkiyat şeflerinden bilgisayar operatörüne
kadar nitelikli işgücü gerektiren bir bölümdür.
·
Depo, aynı
zamanda bir kâr merkezidir.
Depo Ne Değildir?
·
Depo, kuruluş
yerinin en düşük maliyete odaklı bir biçimde seçildiği bir karar türü değildir.
·
Depo,
ürünlerin gelişi güzel atıldığı bir ortam değildir.
·
Depo, tek
başına bir maliyet merkezi değildir.
·
Depo, ucuz
işgücü ve vasıfsız çalışanların görev aldığı bir yer değildir.
Depo, ürünlerin hammadde aşamasından üretim
ortamına, oradan da tüketim merkezlerine ve dağıtımına kadar olan bütün bir
faaliyetler dizisinin gerçekleştirilmesinde stratejik rol oynayan ara
noktalardır. Tedarikçiler, üreticiler, dağıtımcılar ve perakendeciler için
depoların önemi büyüktür. Ayrıca uluslararası ticarette ithalat, ihracat ve
gümrük süreçlerinde ürünlerin muhafaza edildiği, stoklandığı, korunduğu ve
taşımaya hazır hale getirildiği açık veya kapalı alanlara gereksinim
bulunmaktadır
Hizmet
Depolama
faaliyetleri genel hatları ile şu şekilde sıralanabilmektedir. Kamyon, römork, konteynır
vb. taşıma aracının depoya geliş zamanının planlanması, aracın gelişi ve
boşaltılması, ürünün depoya girişi, rafa yerleştirilmesi ve daha sonra ise
müşteri emirlerine uygun bir biçimde hazırlanması, depodan çıkış, ürünün araca
yüklenmesi, sevkiyat ve müşteri teslimatı aşamaları şeklindedir.
Depo
Hizmetleri
Depo
hizmetleri, ürünün belirli bir süre için korunması ve özelliklerini
kaybetmemesinin yanı sıra müşteri taleplerinin eksiksiz bir biçimde yerine
getirilmesine dönük tüm çabaları kapsamaktadır.
Bu hizmetler; ürünlerin ayrıştırılması, siparişe uygun bir biçimde hazırlanması
(etiketleme, barkot, RFID, alarm, ambalajlama, paketleme, paketleme vb.) ve
birleştirilmesi gibi çok sayıda faaliyeti içermektedir.
Depo Türleri
Depolar
taşıdıkları niteliklere bağlı olarak, hammadde deposu, mamul deposu, tekstil
deposu, tehlikeli madde deposu, soğuk hava deposu ve antrepo gibi farklı
türlere ayrılabilmektedir. Dolayısı ile faaliyet alanına bağlı olarak bir
deponun işleyiş biçimi, özellikleri, teknoloji ve ekipman tercihleri ile
yönetim anlayış ve uygulamaları birbirinden farklı olmaktadır.
Depolar;
·
a-)Hava koşullarından korunma derecesine göre
·
b-)Ürünün türüne ve özelliklerine göre
·
c-)Mülkiyet biçimine göre
·
d-)İşletme fonksiyonuna göre
·
e-)Yerleşim yerine göre
·
f-) Otomasyon düzeyine göre
sınıflandırılabilmektedir.
a-)Hava
koşullarından korunma derecesine göre sınıflandırma
Hava
koşullarından korunma derecesi göre depolar açık ve kapalı depolar şeklinde
sınıflandırılmaktadır.
Açık Hava
Depoları
Açık
hava depolarında depo alanının dört tarafını ve üzerini kapatan herhangi bir
yapı (bina) bulunmamaktadır. Depo sahası genellikle giriş çıkış kontrolü
açısından duvar, tel örgü veya metal bir malzeme ile çevrilmiştir.
Bu tür depoların yatırım maliyeti düşüktür. Açık hava deposunda yer alan ürün
ve malzemeler büyük oranda yağmur, güneş, sıcak ve soğuk hava koşullarına karşı
korunmaya ihtiyaç duymamaktadırlar.
Yine açık sahalarda depolanan bazı malzemeler kısa veya uzun dönemli kalışlarda
bir örtü (plastik, kumaş, muşamba vb.) ile korunma gereksinimi
gösterebilmektedir.
Depolanan malzemeler hava koşulları ile doğrudan ve/veya dolaylı temas
halindedir. Bu alanlarda depolanan ürün ve malzemelere tomruk, araç, makine,
tuğla, geri dönüşüm kağıt atık ve demir hurda örnek olarak verilebilir.
Kapalı
Depolar
Kapalı
depolar, çok çeşitli malzemelerden (betonarme, çelik, metal panel vb.) imal
edilmiş yapı türlerinde olabilmektedir. Amaç, kontrollü sıcaklık ve
aydınlatmaya izin verilse bile muhafaza edilen malzemeleri hava koşullarına
karşı bütünüyle korumaktır.
Soğuk Hava
Depoları
Kapalı
depoların özel bir türü de soğuk hava depolarıdır. Bu depoların temel amacı
doğrudan ürünü bozulmadan muhafaza etmektir.
Böylelikle ürünün raf ömrü ve ticari değeri korunabilmektedir.
Et, balık, süt, yoğurt, dondurma, sebze ve meyve, ilaç gibi ürünler daima ilk
noktadan kullanıcıya kadar tüm zincir içerisinde; taşıma ve depolama
operasyonlarında sürekli ısı kontrolüne tabi tutulmaktadırlar.
Bu özellikteki ürünler için yapılan taşıma ve depolama işlemlerine soğuk zincir
lojistik operasyonları adı verilmektedir.
b-)Ürünün
türüne ve özelliklerine göre sınıflandırma
Depolanan
malzemenin özelliklerine göre depolar, hammadde, yarı mamul ve tamamlanmış ürün
depoları şeklinde sınıflandırılabilmektedir. İmalatın amacı pazarın talebine
uygun biçimde belirli miktar ve kalitedeki ürünün üretilmesidir. Üretim
faaliyetlerinde işgücü, makine, malzeme ve tesis genel giderleri önemli maliyet
kalemleridir. Tam zamanında sipariş gerçekleştirme ve katlanılan maliyetlerin
düşürülmesi tüm işletme operasyonlarının uyumlu çalışmasıyla mümkündür. imalat
sektöründe hammadde, yarı mamul, bileşen (komponent)/hazır parça ve tamamlanmış
ürün (mamul) depo türleri bulunmaktadır. Farklı özelliklere sahip bu kalemler
çok tabiidir ki farklı özelliklere sahip depolarda korunmaktadır.
Hammadde
Depoları
Hammadde
deposunda, üretimde kullanılan hammaddeler yer almaktadır. Bu depolar
genellikle üretim tesisi ile aynı yerleşim yerinde bulunmaktadır. Daha sonra
üretim programına bağlı olarak imalat sürecine dahil olurlar. Söz konusu
malzemenin türüne bağlı olarak açık veya kapalı alanda muhafaza edilebilirler.
Yarı mamul
Depoları
Yarı
mamul, tek başına nihai ürün olarak işlev görmeyen kısmen tamamlanmış
ürünlerdir. Yarı mamuller imalat sürecinin farklı aşamalarında ürünle
birleştirilirler. Yarı mamul, işletme içerisinde üretilebildiği gibi dışarıdan
tedarikçilerden de satın alınabilmektedir. Yarı mamul depoları, üretim için
gerekli malzemelerin (yarı mamul, hazır parça ve bileşenler vb.) geçici
saklandıkları yerdir. Bu nedenle yarı mamul deposunda geçirilen süre son derece
azdır. Bu tür depolar, otomobil, beyaz eşya ve tüketici elektronik ürünlerini
üreten büyük ölçekli tesislerde önemli görev üstlenmektedir.
Tamamlanmış
Ürün Depoları
Tamamlanmış
ürün (mamul) deposunda üretim süreçleri sonunda elde edilen nihai ürünler yer
almaktadır. Örnek vermek gerekirse bir tekstil fabrikasındaki tamamlanmış ürün
deposunda üretimden çıkan ürünler bulunmaktadır. Müşteri siparişi için muhafaza
edilen bu ürünler faaliyet alanına göre değişmekle birlikte kadın, erkek,
çocuk, beden ve renk gibi kategorilerde sınıflandırılmaktadır. Tamamlanmış ürün
depolarını aşağıdaki örneklerle açıklayabiliriz. Tamamlanmış ürün depoları
çoğunlukla muhafaza ettikleri ürünün ismi ya da ürünün içinde bulunduğu genel
sınıfı ile adlandırılmaktadır.
Gıda
Depoları
Gıda
depoları, gıdaların özelliklerine işlenmiş ve/veya işlenmemiş ürün grubuna göre
çok çeşitli sınıflarda olabilmektedir. Sebze ve meyveden paketlenmiş ürünlere
(bisküvi, şekerleme ve çikolata grubu, makarna vb.), hayvansal ürünlerden
içecek gruplarına kadar çok geniş bir yelpazede olabilmektedir. Söz konusu
ürünler özelliklerine göre sıcaklık ve havalandırma, raf sistemi, ürün giriş
çıkış sıklığı ve büyüklüğü, temizlik ve bakım gibi konular dolayısı ile özel
bina, donanım ve işletim ilkelerine sahiptir.
Tehlikeli
Madde Depoları
Tehlikeli
madde depoları, muhafaza edilen malzemelere (yanıcı, patlayıcı, tutuşucu, vb.)
bağlı olarak uzmanlık gerektirmektedir. Yasal çerçeve ile birlikte can, mal ve
çevre emniyeti konusunda katı kuralların harfiyen uygulanması gerekmektedir.
c-)Mülkiyet
biçimine göre sınıflandırma
Mülkiyet
biçimine göre depolar, özel, kamu kurum ve kuruluşlarına ait depolar, kontratlı
depolar ve leasing depolar şeklinde ayrılmaktadır.
Özel Depolar
Özel
depolar, mülkiyeti kişi veya kuruma ait olan depolardır. Arazi, bina ve ekipman
yatırımları depo sahibi tarafından karşılanmaktadır. Depo operasyonları,
işgücü, yönetim, kontrol ve izleme, esneklik, sigorta, risk ye tehlikeler
(kayıp, hasar, iş kazası, yangın, vb.), maliyetler ve vergiler, depo sahibi
sorumluluğundadır. Özel depolar, imalat tesisinin içinde olabileceği gibi
işletme faaliyet alanına göre farklı coğrafi bölgelerde de olabilmektedir.
Bu depolarda işletme amaçlarına uygun bir biçimde hammadde, yarı mamul ve nihai
ürün depolaması yapabilmektedir.
Kamu Kurum
ve Kuruluşlara Ait Depolar
Kamu
kurum ve kuruluşları çok çeşitli alanlarda faaliyet gösterebilmektedir.
Hastane, üniversite, adliye, banka, belediye vb. farklı amaçlarla kurulmuş kamu
tarafından işletilmekte olan birim ve onlara ait depo (ayniyat vb.)
bulunmaktadır. Lojistik alanında ise deniz ve hava limanlarındaki depolama
alanları, konteynır sahaları, demiryollarına ait terminal ve ambarlar, silolar
ve antrepolar ilk akla gelen yerlerdir.
Kontratlı
Depolar
Bir
deponun tamamı veya bir bölümünün sözleşme esasları dahilinde kiralanmasıdır.
Kiralama yöntemi ile arazi, bina, park alanları gibi depo ilk yatırım
maliyetleri ortadan kaldırılmış olmakta İşletme amacına uygun bir yerleşim
noktası ve talebe karşı esneklik getirişi vardır. Ayrıca, kiralayan taraf için
pazar gelişimi ve rekabet gibi konular açısından önemli risklere karşı önlem
alma fırsatı verir.
Finansal
Kiralama (Leasing) Depolar
Finansal
kiralamada, doğrudan kredi verme yerine; kredi kuruluşu, müşterisine fon tesis
etmekte, bu fon ile müşterinin istediği ve seçtiği taşınır veya taşınmazı satın
almakta, finansal kiralama konusu malın hukuki açıdan mülkiyeti kredi
kuruluşunda kalmakta, zilyetliği (kullanımı) ise müşteriye devredilmektedir.
Müşteri malın kullanımı karşılığında kredi kuruluşuna bir bedel (kira)
ödemekte; süre sonunda mal ya kredi kuruluşuna iade edilmekte veya müşteri
tarafından satın alınmaktadır. Leasing depolar, finansal kiralama firması
aracılığı ile sağlanan depolardır. Leasing anlaşması yapan taraf kiracı)
açısından en önemli faydası ihtiyaca uygun bir biçimde "kullanıma hazır
depo"nun sağlanmasıdır. Böylelikle zaman ve maliyet faydası
yaratılmaktadır. Leasing sözleşmesi içerisinde ticari ve hukuki sorumluluklar
belirlenmektedir. Kiralama süresi, kapsamı ve sözleşme sonundaki opsiyonlar
karşılıklı olarak görüşülmektedir. Bu kapsam içerisinde depo içi bina, donanım
ve yasal sorumluluklar detaylı bir şekilde incelenmelidir. Depo kararları
başlıklı ilerleyen bölümde kiralama ve leasing konuları yeniden ele
alınacaktır.
d-)İşletme
fonksiyonuna göre sınıflandırma
İşletme
fonksiyonuna göre depolar; lojistik, dağıtım, genel saklama ve hizmet depoları
şeklinde ayrılabilmektedir. Dış kaynaktan yararlanma yöntemiyle depo hizmeti
satın alınmaktadır.
Lojistik
Depolar
Lojistik
hizmet üretenler tarafından işletilen depolarda bir ya da çok sayıda müşteriye
hizmet verilebilmektedir. Alanında uzman olan lojistik işletmeleri depo
yatırımları ile birlikte müşterilere çok geniş bir yelpazede hizmetleri;
taşıma, depolama, dağıtım, ambalajlama, paketleme vb. hizmetleri
sunabilmektedir.
Dağıtım
Depoları
Dağıtım
depoları belirli sürelerle yüksek miktarlarda ürün depolamalarının yapıldığı
yerler olarak karşımıza çıkmaktadır. Dağıtım depoları müşterilerinden aldıkları
ürünleri bu merkezlerde toplamakta, elleçleme yapmakta ve ilgili adreslere
müşterisi adına teslim etmektedirler. Dağıtım merkezi ve aktarma merkezi
şeklinde farklı türleri bulunmaktadır. Aktarma merkezlerinde depolama
yapılmamakta hızlı ürün giriş ve çıkışı gerçekleşmektedir. Kargo işletmeleri,
dağıtım ve lojistik yapan firmalar örnek gösterilebilir.
Genel
Saklama Depolamaları
Genel
saklama depoları, aldıkları eşyaları değerine, özellikleri ve işgal ettiği
alana göre belirli bir süre için saklanması karşılığında ücret alınan
depolardır. Ev ve ofis eşyaları, kara ve deniz araçları (araba, motosiklet,
tekne vb.), iş makineleri bu depolarda saklanabilmektedir.
Hizmet
Depoları
Hizmet
depoları çok sayıda ve farklı özellikteki malzemeyi saklama ihtiyacından dolayı
basit veya karmaşık uygulamalara sahne olabilmektedir. Örneğin kimya
endüstrisinde selüloz cila üreticisi bir firmanın, katı, sıvı ve gaz ürünler
için farklı depo ihtiyaçları vardır. Bu durum aynı endüstride bile farklı
depolama sistemlerini gerektirir. Ülkemizde bu tür hizmet depoları gelişme
aşamasındadır.
Yerleşim
Yerine Göre Sınıflandırma
Coğrafi
yerleşim yerine göre depolar; merkezi, bölgesel ve transit depolar şeklinde
sınıflandırılmaktadır.
Merkezi
Depolar
Merkezi
depolar önemli coğrafi konuma sahip ve yüksek hacimli ürün girişinin olduğu
yerlerdir. Hedef pazar ya da müşteri grubuna göre bağlı olarak kıta veya ülke
içerisinde birden fazla bölgeye hizmet verebilecek şekilde depo kuruluş yeri
tespit edilmektedir. Örneğin büyük bir üretim tesisinin hedef pazara yakın bir
noktada kurduğu depolardır. Ürünler genellikle bu merkezde toplanır, saklanır
ve dağıtımı yapılır. Ayrıca pazar ve müşteri taleplerine uygun bir biçimde
gruplandırma ve uyumlandırma vb. desteği verirler.
Bölgesel
Depolar
Bölgesel
depolar, belirli bir coğrafi bölge veya şehre hizmet veren depolardır.
Çoğunlukla ulusal çapta ve müşterilerin yoğun bulunduğu bölgede faaliyet
gösterilmektedir. Örneğin Doğu Anadolu bölgesine hizmet eden Erzurum Bölge
Deposu gibi.
Transit
Depolar
Transit
depolar, kısa süreli ürün aktarmaları için kullanılmaktadır. Ürün giriş
çıkışlarının yüksek olması nedeniyle ürünlerin bekleme süreleri son derece
düşüktür. Esas amaç, birçok noktadan transit depoya gelen ürünlerin ayrıştırma
ve/veya birleştirme operasyonları ile birlikte belirli bir pazar ve müşteri
grubuna hızla sevk edilmesidir.
f-)
Otomasyon düzeyine göre sınıflandırma
Depolarda
kullanılan teknoloji seviyesine göre depolar; geleneksel, yüksek yoğunluklu ve
otomatik depolar şeklinde sınıflandırılmaktadır.
Geleneksel
Depolar
Geleneksel
depolar genellikle raf sistemi ve başta forklift olmak üzere mekanik araçlarla
donatılmıştır. Yükseklik forklift kapasitesine bağlı olarak ortalama 6-7 metre
civarındadır. Dolayısı ile raf sistemi buna göre ayarlanmıştır.
Yüksek
Yoğunluklu Depolar
Depoya
ürün giriş çıkış trafiği hayli yüksektir. Depoda yüksek hacimden dolayı
ortalama 10 metrenin üzerinde olan "yüksek irtifa rafları" tercih
edilmektedir. Dolayısı ile sadece forklift kullanımı yeterli olmamaktadır. Daha
yüksek noktalara erişebilen reach truck, turret truck vb. araç ve sistemler
kullanılmaktadır.
Otomatik
Depolar
Otomatik
depolarda insan faktörü en aza indirgenmektedir. Bu tür depolarda
operasyonların tamamına yakını bilgisayar desteklidir. Operasyonlar otomatik
depolama ve geri alma sistemleri (AS/RS), konveyörler, rollerlar, kaldırma
ekipmanları vb. ile yürütülmektedir. Tüm yapıtaşlarının bir bütün haline
dönüştüğü Depo Yönetim Sistemleri ile hata ve kayıplar ortadan kaldırılmakta ve
büyük verimlilik artışı sağlanmaktadır. Depolarda bilgi ve iletişim
teknolojilerinin mekanik sistemlerle entegre edilmesi ile birlikte yatırım ve
bakım maliyeti yükselmektedir.
SÜMEYRA ŞİMŞEK KARA
bilgilendirdiğiniz için teşekürederim :) Anadolu Ünv. LOjİSTİK Ögrencisi
YanıtlaSilGüzel bir yazı olmuş, emeğine sağlık...
YanıtlaSilçok olmuş teşekkür eeriz
YanıtlaSilSınavda ise yarr insallah
YanıtlaSilallah sizden razı olsun :)
YanıtlaSilEmeğine sağlık
YanıtlaSilAllah için kadınsın sen, göz var nizam var. Bilgiler muhteşem ama okumaya çalışırken gör olduk ya. Biçimlendirme çok kötü. Sayfa teması ile yazı tiği ve rengi uymuş mu ? Hiç kendiniz baktınız mı ?
YanıtlaSilyazıları okumakta çok zorluk çektim
YanıtlaSilMerhaba,
YanıtlaSilHerkesin proje, iş, konut, konsolidasyon vb. Için daha fazla paraya ihtiyaç duyduğu yılın bu zamanı.
Şu anda% 3'lük düşük bir oranla 24 saat kredi veriyoruz, ilgilenen müşterilerimiz lütfen bize ulaşın
e-posta adresi: plutocreditfinancier@gmail.com
Telefon: +442033221063